Khajuraho
| Regio: | Centraal India |
| Provincie: | Madhya Pradesh |
Als stenen konden spreken, zouden de Khajuraho-tempels melodieën creëren! Khajuraho, een UNESCO-werelderfgoedlocatie in Madhya Pradesh en omringd door het Vindhya gebergte, staat wereldwijd bekend om zijn prachtige tempels die versierd zijn met erotische en sensuele houtsnijwerken. Khajuraho, een klein stadje in de regio Bundelkhand, is een schitterend voorbeeld van Indiase architectuur gecombineerd met haar cultuur uit de middeleeuwen. De architectuur van deze hindoeïstische en jaïnistische tempels verbeelden de erotische vormen van liefde, de houtsnijwerken op de muren tonen passie op de meest sensuele maar esthetische manieren. Plunderaars hebben geprobeerd om het hele tempelcomplex te vernietigen, maar waren het er eerst nog 85, er zijn er nu nog 25 over. De tempels zijn gebouwd tussen 950 en 1050 na Christus. Eeuwenlang zijn de tempels vergeten, maar in 1850 herontdekt en hersteld. De tempels geven verschillende aspecten van het leven weer:
- Spiritualiteit
- Liefde
- Vriendschap
- Sport
- Royalty
- Kamasutra
Op basis van hun geografische locatie zijn de Khajuraho tempels onderverdeeld in drie groepen:
- West
- Zuid
- Oost
Er is een interessant verhaal over hoe de stad zijn naam kreeg. Er wordt gezegd dat toen de Candela-heersers begonnen met het bouwen van de tempels, ze het hele gebied omsloten door een muur. De muur had acht poorten aan weerszijden geflankeerd door Khajuri of dadelpalmbomen, die in deze regio in overvloed voorkomt. De tempels werden daarom Khajuri Vatika genoemd of droegen Khajuri.
Bezienswaardigheden Khajuraho
Tempels West groep Khajuraho
Khajuraho Kandariya Mahadeva Tempel
De Kandariya Mahadeva-tempel is ergens tussen 1025 en 1050 gebouwd en is de hoogste, de grootste en de meest verbluffende in het Khajuraho-complex. Met ongeveer 870 prachtige fresco’s van vrouwen in verschillende houdingen die de muren van deze tempel sieren, is deze plek een van de meest verbluffende toeristische trekpleisters in Khajuraho. De tempel is gewijd aan Lord Shiva. De tempel heeft een shikhara (spits) van ongeveer 31 meter hoog die de berg Kailash afbeeldt. Deze hoofdspits is omgeven door 84 miniatuurspitsen. De tempel herbergt een shivling (lingam) gemaakt van marmer met 646 beelden die de grens stippelen. De ingang van de tempel ligt op het oosten en heeft een trap en een veranda die zijn versierd met slingers die zijn gebeiteld uit massieve steen. Er wordt aangenomen dat Raja Dhandadeva, een Candela-heerser, deze tempel heeft gebouwd.
Devi Jagdamba Tempel
De Devi Jagdamba tempel is gebouwd tussen 1000 en 1025 na Christus en deelt het platform met de Kandariya Mahadeva Tempel. De tempel staat ook bekend onder de naam Jagadambi Tempel en is oorspronkelijk gewijd aan Vishnu. Dit blijkt uit de iconografie in de nissen van de tempel, evenals de deurlatei met een centrale afbeelding van de God. De tempel herbergt ook een prachtig beeld van Godin Parvati, met het beeld van Mithuna.
Lakshman Tempel
De Laxman Tempel, ook bekend als Lakshman Tempel hoort ook bij de westerse groep tempels in het Khajuraho-complex. Deze tempels wordt beschouwd als de oudste en de meest esthetische. Het was een van de eerste tempels gebouwd door de Candela-koningen, en de beschermheer van deze tempel wordt verondersteld Yashovarman te zijn, die de controle kreeg over gebieden in de regio Bundelkhand in centraal India. Yashovarman probeerde deze tempel te bouwen om zijn heerschappij over deze gebieden te markeren. Hij stierf echter voordat de bouw voltooid was en zijn zoon, Dhanga, nam het werk over en wijdde de tempel in 954 voor Christus in. De tempel toont de drie-eenheid van Lord Brahma, Lord Vishnu en Lord Shiva. Gebouwd op een hoog platform, is het gemaakt in een gelaagd formaat met ingewikkeld gesneden kolommen. Het belangrijkste idool van de tempel is een afbeelding van Heer Vishnu in een driekoppige avatar genaamd Vaikuntha.
Nandi Tempel & Vishwanath Tempel
De prachtige Vishwanath-tempel, ook bekend als Visvanatha Tempel ligt aan de oostkant van het westelijke groepscomplex in Khajuraho, het dichtstbij de weg. Samen met de Kandariya Mahadeva- en Lakshman tempel wordt het beschouwd als een van de drie grote tempels in de stad. Van de vier kleinere bijgebouwen die ooit de tempel omringden, zijn er nu nog maar twee over. Dankzij een inscriptie die op deze tempel is gevonden, is bekend dat deze tempel is gebouwd door de machtige Chandela-koning Dhanga en ingewijd in 999 na Christus. Dhanga installeerde twee lingas in de tempel, een van steen en de andere van smaragd. De tempel stond toen bekend als de Heer van de Smaragd Linga, of Marakateshvara. Er is onlangs wat discussie geweest over de vraag of de inscriptie daadwerkelijk verwijst naar twee tempels, elk met een eigen linga. In 1864 heeft majoor Alexander Cunningham de tempel bezocht, maar toen was de smaragdgroene linga verdwenen, dus vandaag de dag is alleen de stenen linga nog over. De Nandi Tempel ligt tegenover de Viswanath tempel en is gewijd aan Nandi, de stier die het rijdier is van Heer Shiva.
Chitra Gupta Tempel Khajuraho
De Chitragupta tempel ligt in oostelijke richting en kijkt uit op de rijzende zon. Het is de enige tempel gewijd aan de zonnegod en werd gebouwd in de 11e eeuw. Een 5 meter hoog idool van de godheid zit op een strijdwagen, aangedreven door zeven paarden, in de tempel. In de muren zie je uitgesneden beelden van verschillende historische gebeurtenissen, waaronder Lord Vishnu in de 11-koppige vorm. Ook houtsnijwerk van dansende meisjes, olifantengevechten, processies en jachttaferelen vind in het interieur van de tempel. De deuropeningen zijn rijkelijk versierd en tonen een reeks van drie figuren van de zonnegod. Je kunt ook een bezoek brengen aan de drie verdiepingen tellende tank op het terrein, deze werd Chopra genoemd en werd gebouwd door de Candela-heersers.
Matangeshwar Tempel
De Matangeshwar Tempel (ook bekend als Matangeshvara of Matangeshwara Tempel) is de belangrijkste tempel die nog steeds in gebruik is in Khajuraho. Hoewel het direct naast de Lakshmana Tempel staat, bevindt het zich niet binnen de omheinde omheining van de westelijke groep tempels. De tempel met zijn piramidevormige dak dateert uit 1000 na Christus. Daarmee is de tempel in grote lijnen vergelijkbaar met de tempels in het Khajuraho tempel complex, maar deze tempel is veel minder versierd. Tijdens het hindoeïstische festival Shivaratri (februari/maart) vindt hier een driedaagse ceremonie plaats om het huwelijk van Shiva te vieren. Er zijn ongeveer 25.000 mensen aanwezig, waarbij de lingam wordt gewassen, gekleed en versierd als een menselijke bruidegom tijdens de ceremonie.
Chausath Yogini Tempel Khajuraho
De Chausath Yogini-tempel is gebouwd in 885. De tempel is een openluchttempel en heeft een rechthoekig grondplan, terwijl de andere 14 yogini tempels cirkelvormig van opzet zijn. Van alle yogini-tempels is dit de meest primitieve tempel. De tempel is opgedragen aan de 64 Chausath Yoginis (vrouwelijke meesterbeoefenaars van tantra en yoga). De tempel is gemaakt van grof graniet, in tegenstelling tot de andere tempels die van zandsteen zijn gemaakt. Deze tempels is noord oost georiënteerd terwijl de andere oost-west georiënteerd zijn. Het heiligdom staat op een hoog platform van 5,4 m hoog. De tempel bestaat uit 67 cellen, waarvan er nu nog maar 35 over zijn, allemaal even groot, behalve één enkele grotere cel. Op deze cel staat een afbeelding van Durga Mahishasuramardini met het opschrift ‘Hinghalaja’, een godin die in Noord- en West India wordt vereerd.
Pratepeshwar Tempel Khajuraho
De Pratapeshwar-tempel is de nieuwste tempel in het westelijk gebied, want deze tempel is ruim 800 jaar na de andere tempels gebouwd. De tempel is een interessante samenvoeging van drie hindoeïstische bouwstijlen. Het heeft een Rajputana-koepel aan de voorkant, een pagode-stijl plafond in het midden en dan een typische brahmaanse Shikhara aan de achterkant. De shikhara doet erg denken aan die welke te zien zijn op de fantastische chhatris in Orchha. Het gebouw is de chhatri van Raja Pratap Singh, hij bouwde deze tempel als een gedenkteken voor zichzelf, in feite om zijn naam te vereeuwigen. Raja Pratap Singh stierf in 1854, dus vandaar dat men weet dat deze pas 800 jaar later is gebouwd. Binnen in de tempel is het vrij eenvoudig, want er is slechts een zwarte gepolijste linga in de laatste kamer met de naam van Pratap Singh.
Bhairava Khajuraho
Buiten de omheinde omheining van de westelijke groep tempels in Khajuraho, op weg naar de Matangeshwar tempel, staat het 2 meter hoge kolossale beeld van Bhairava, Heer Shiva als “De Beschermer”. Hoewel hij vaak wordt geassocieerd als een woeste god vanwege zijn krullen, staat deze met rode lood beklede Bhairava met een staf, een beker en een lotusstengel in zijn handen, is hij dat allerminst. Het woord Bhairava betekent letterlijk iemand die het geluid “bai” roept. “Bai” is het Indiase geluid dat je kan vergelijken met een blaffende hond. Dit is waarschijnlijk een passende naam voor deze vorm van Shiva, aangezien hij ofwel wordt afgebeeld als een hond of vergezeld wordt door een hond. Om een tempel gewijd aan Shiva te betreden, zoals de nabijgelegen Matangeshvara-tempel, heb je toestemming van Bhairava nodig. Het beeld staat echter niet op zijn oorspronkelijke plek. Majoor Alexander Cunningham meldde tijdens een van zijn bezoeken aan Khajuraho dat het beeld werd gevonden tijdens het graven naar stenen om de chhatri te bouwen voor Pratap Singh, de Maharaja van Chhatrapur.
Zuid groep Tempels Khajuraho
Dulhadev Tempel Khajuraho
De Dulhadev tempel behoort tot de zuidelijke groep tempels in Khajuraho. Gebouwd door de Candela in 1130. Deze tempel is opgedragen aan Lord Shiva. De architectuur is behoorlijk fascinerend en de tempel heeft vijf kleine kamers en een gesloten hal. De afwerking van de afgoden is prachtig en toont de kundigheid van de ambachtslieden uit die tijd. De tempelmuren en -plafonds hebben zwaar ingewikkeld houtsnijwerk en bezoekers worden vaak betoverd door de stenen beelden op de muren. Aantrekkelijke wanden met hemelnimfen en andere mythologische figuren sieren ook de muren. Dulhadev is een andere naam voor Lord Shiva in deze regio die naar de heer verwijst als een ‘dulha’ of bruidegom. Historici beschouwen het als een van de laatste tempels die door de Candela zijn gebouwd.
Oostgroep Tempels Khajuraho
Parsvanath Tempel Khajuraho
De grootste van de Jain-tempels in Khajuraho, dit heiligdom staat bekend om zijn spectaculaire gelaagde constructie en ingewikkelde sculpturen. Het behoort tot de oostelijke groep van tempels en de architectuur lijkt veel op die van de hindoetempels hier. De tempel wordt verondersteld te zijn gebouwd in de 10e eeuw tijdens het bewind van Dhandadeva (950-999 CE) van de Candela-dynastie. Het was eerder gewijd aan de eerste religieuze heilige van de Jainisme, Adinath. In 1860 werd echter het beeld van Parsvanath aangebracht. De tempel trekt bezoekers aan vanwege de ingewikkelde architectuur en de muren tonen de afbeeldingen van olifanten, zeenimfen en leeuwen. Hoewel het een Jain-tempel is, kun je op de muren ook afbeeldingen zien van hindoegoden zoals Vaishnav.
Brahma Tempel Khajuraho
Aan de zuidkant van het Khajur meer ligt de eerste van de drie hindoetempels. Het is vernoemd naar Lord Brahma, omdat de linga met vier gezichten hier de schepper van de wereld, Brahma, zou vertegenwoordigen. Het beeld van Heer Vishnu boven de deur laat echter zien dat het oorspronkelijk aan hem was opgedragen. Hoewel het kleiner is in vergelijking met nabijgelegen tempels, heeft het een robuuste granieten structuur. De tempel staat op een vierkant platform zonder buiten pilaren. De tempel wordt geschat op 900 na Christus.
Overige bezienswaardigheden Khajuraho
Raneh Watervallen
Op slechts 22 kilometer van Khajuraho liggen deze spectaculaire watervallen die afkomstig zijn uit de Ken rivier en die via een 30 meter diepe kloof afdalen. De kloof is gevormd met puur graniet in verschillende kleuren zoals roze, groen, rood en grijs. Terwijl het water langs de rotswand stroomt, reflecteert het zonlicht op deze gekleurde stenen, waardoor een surrealistisch tafereel ontstaat. Verborgen te midden van een sereen, groen bos, ziet Raneh Falls er het mooiste uit tijdens de moesson. Er zijn veel kleine en grote watervallen, waarvan sommige een heftige waterstroom hebben tijdens regenbuien. De watervallen bevinden zich vlakbij het Panna National Park. De Ken-rivier is hier behoorlijk prominent aanwezig en is een belangrijk punt voor het behoud van krokodillen, aangezien er langs de oevers een alligatorpark is aangelegd.
Panna Nationaal Park
Panna, gelegen op ongeveer 40 km van Khajuraho, was in de 17e eeuw na Christus de hoofdstad van het koninkrijk van Maharaja Chhatrasal. De stad, wat smaragd betekent, is een diamantmijncentrum. Het is ook populair voor het Panna National Park, een van de meest populaire natuurreservaten van India waar tijgers en verschillende andere diersoorten leven. Door de Ken-rivier en spectaculaire watervallen trekt het nationale park zowel natuurliefhebbers als avonturiers aan. Men kan de gharial zien, een enorm reptiel van de krokodillenfamilie die alleen op het Indiase subcontinent te vinden is, en een verscheidenheid aan flora en fauna hier. Eerder was het park het jachtgebied van de voormalige heersers van de staten Panna, Bijawar en Chhatarpur. Het Panna National Park is het 22ste Tiger Reserve van India.
Licht- en geluidsshow Khajuraho
Nadat je overdag de tempels hebt bezocht, kunt je ’s avonds genieten van een spectaculaire licht- en geluidsshow in hetzelfde complex. De show duurt 50 minuten en brengt de geschiedenis tot leven, terwijl het meeslepende verhaal over hoe deze tempels zijn ontstaan, zich afspeelt. Het wordt georganiseerd in de westerse groep tempels en geeft uitleg over de kunst, architectuur en sculpturen van de tempels. Terwijl de tempels één voor één worden verlicht, hoor je veel over de Candela-koningen die ze hebben gebouwd en de legendes achter elke structuur. Deze show wordt elke dag na zonsondergang gehouden, behalve tijdens de vieringen van het Khajuraho-dansfestival in de winter. De show wordt gepresenteerd in twee talen: Engels voor internationale toeristen en Hindi voor binnenlandse bezoekers. Het is een betaald evenement.