Jodhpur
Met een zee van saffierblauw geschilderde huizen en bewaakt door het prachtige Mehrangarh Fort, is de stad Jodhpur, de op één na grootste stad in Rajasthan, een architectonisch wonder. Een labyrint van middeleeuwse steegjes, afgewisseld met levendige markten maakt van de stad een gezellige stad.
Bezienswaardigheden Jodhpur
Mehrangarh Fort Jodhpur
Het hoogtepunt van Jodhpur is het waanzinnige Mehrangarh Fort. Je zit het fort al vanaf ver liggen, statig boven op een loodrechte klif, op 125 meter hoogte en hiermee is het een van de meest majestueuze forten van Rajasthan. Een ideaal uitkijkpunt voor het panoramische uitzicht over Jodhpur.
Het Mehrangarh Fort heeft een hoogte van 30 meter en is gemaakt van gepolijste rode zandsteen. Het fort is imposant en daarmee heeft het een onoverwinnelijk uiterlijk, maar toch met een magische schoonheid die je niet verder zult zien in Rajasthan. Binnen het fort vind je enkele van de mooiste paleizen en in het museum zijn vele onschatbare overblijfselen van het Indiase hoofse leven bewaard gebleven.
Al meer dan vijf eeuwen is Mehrangarh Fort het hoofdkwartier van de hogere tak van de Rajput-clan, bekend als de Rathores. Volgens de geschiedschrijvers had de heersende dynastie van deze clan in een eerdere periode de controle over Kanauj (in wat bekend staat als Uttar Pradesh). Net als andere prominente middeleeuwse Rajput-heersers – waaronder de beroemde Prithviraj Chauhan – werden ze aan het einde van de 12e eeuw verslagen door de indringers uit Afghanistan. Deze catastrofe leidde tot de ontwrichting en migratie van de vroege Rajput-clans die zij leidden. De Rathores kwamen naar Pali, in Marwar, in wat nu centraal Rajasthan is. Er wordt beweerd dat ze zich daar zouden vestigen om brahmaanse dorpen te beschermen tegen ritselende lokale stammen. Het verhaal lijkt misschien wat fantasierijk, maar de bescherming van de priesterkaste zijn aan de Rajputs toegewezen. Hun taak in Pali vormde de basis van hun groeiende macht in de regio.
Rao Chunda (reg. 1384-1428), de twaalfde Rathore die in Marwar regeerde, vestigde zijn hoofdstad in Mandore, die hij had verworven als onderdeel van een bruidsschat. Twee generaties later begon Rao Jodha (reg. 1438-1489) een fort te bouwen op een nieuwe locatie, tien kilometer zuidelijker, op een afgelegen rots met een hogere ligging en een betere natuurlijke verdediging. Jodhpur, de stad die aan de basis ontstond, werd naar hem vernoemd. Het fort kreeg de naam Mehrangarh, wat ‘fort van de zon’ betekent – een verwijzing naar de mythische afstamming van de clan van de zonnegod Surya. De muur is meer dan 500 meter lang, reikt op sommige plaatsen tot een hoogte van 30 meter en is 22 meter dik.
Voor de opvolgers van Rao Jodha waren deze verdedigingen essentieel, maar niet altijd voldoende. De eeuwen na de stichting van het fort werden gekenmerkt door rivaliteit tussen de Rajput-clans en door andere externe bedreigingen. Een dominante invloed op de regio werd eerst uitgeoefend door het Sultanaat van Delhi en later door de Mughals. Terwijl ze hun imperium in India opbouwden, probeerden de Mughals Rajput clan de regio in te lijven.
De meeste gevestigde Indiase heersers gaven er de voorkeur om een ondergeschikte samenwerking aan te gaan: “dien het imperium, zeiden ze, en je kunt de controle behouden over het land van je voorouders”.
Vier opeenvolgende generaties heersers in Marwar, tussen 1581 en 1678, accepteerden deze uitdaging en werden loyale bondgenoten en in feite feodale leiders van het rijk. Maar decennialang, zowel vóór als na deze fase, werd de verstandhouding met de Mughals verbroken, werden de stad en het fort van Jodhpur onder de voet gelopen en werden de Rathores gereduceerd tot guerrilla-achtig verzet in hun eigen koninkrijk. Het maakte de zaken er niet gemakkelijker op dat hun betrekkingen met de aangrenzende Rajput-staten zoals Jaipur en Bikaner ook vaak wisselvallig waren.
In die onstabiele tijden was een fort als Mehrangarh een object van grote macht en prestige. In de huidige termen zou het zoiets zijn als het bezitten van een vliegdekschip. Het gebruik ervan was misschien wat gevarieerder, het was niet alleen een militaire basis, maar ook een paleis voor de heersers en hun vrouwen, een centrum van bescherming voor kunst, muziek en literatuur en met zijn vele tempels en heiligdommen was het ook een plaats van aanbidding. Deze uiteenlopende toepassingen worden weerspiegeld in veel gebouwen binnenin.
Museum Mehrangarh Fort
Het fort en zijn paleizen werden na de stichting in het midden van de 15e eeuw gebouwd gedurende een periode van 500 jaar. Hierdoor zijn de gevarieerde bouwstijlen uit veel verschillende perioden vertegenwoordigd, inclusief de 20e eeuw. De abrupte overgang van het ene tijdperk naar het andere, terwijl je door de gebouwen loopt, is een kenmerk dat een bezoek zo opmerkelijk maakt. De chronologie is echter niet altijd duidelijk, vooral omdat veel delen door latere heersers zijn gewijzigd om aan de veranderende smaak en behoeften te voldoen.
Het museum bestaat uit zeven stijlkamers, namelijk Sheesh Mahal, Phool Mahal, Takhat Vilas, Sardar Vilas, Jhanki Mahal, Dipak Mahal, Moti Mahal en zes galerijen, namelijk Howdah Gallery, Palanquin Gallery, Daulat Khana, Painting Gallery, Textile Gallery en Arms Gallery.
- De Sheesh Mahal: (Spiegelpaleis) maakte ooit deel uit van het privéappartement van Maharaja Ajit Singh van Marwar (reg. 1707-1724). Het bevindt zich aan de achterkant van een hal (nu de textielgalerij) die ooit werd gebruikt als woonwijk door de maharadja’s van Jodhpur.
- Phool Mahal: het Bloemenpaleis is een prachtige 18e-eeuwse kamer, gebouwd door Maharaja Abhay Singh (1724-49) als zaal voor privé-audiëntie. Het plafond is van goudkleurig filigraan en spiegel, en de muren, geschilderd in de 19e eeuw, tonen de verschillende stemmingen van de Indiase klassieke raga’s, koninklijke portretten en de incarnaties van Vishnu en godin Durga. Met zijn delicate kleuren, gouden glans, sierlijk plafond en glas-in-loodramen en schermen is de Phool Mahal ongetwijfeld de grootste stijlkamer in Mehrangarh.
- Takhat Vilas: De slaapkamer van Maharaja Takhat Singh (1843-1873) is van plafond tot vloer versierd met schilderijen over uiteenlopende onderwerpen; van hindoegoden en -godinnen tot Europese dames. Zelfs het ‘tapijt’ op de vloer is geschilderd. Vooral opmerkelijk zijn de lakschilderijen op het houten plafond. Takhat Singh, een groot beschermheer van de kunsten, was de laatste maharadja van Jodhpur die volledig in Mehrangarh woonde.
- Sardar Vilas: is een 18e-eeuwse paleiskamer die in de 19e en 20e eeuw gerenoveerd werd. Hier worden sets houten deuren en ramen getoond die ooit deel uitmaakten van de paleizen van Mehrangarh. Prachtige voorbeelden van 19e-eeuws houtwerk uit Marwar, deze zijn versierd met ivoor, lak en verf.
- Jhanki Mahal: Dit paleis werd gebouwd tijdens het bewind van maharadja Takhat Singh van Marwar (reg. 1843-1873). Er wordt gezegd dat dit paleis werd gebouwd om vrouwen van de harem in staat te stellen de formele procedures op de binnenplaatsen beneden te bekijken (‘Jhanki’ betekent ‘glimp’). Door de jaalis en de kleine ramen konden ze naar beneden kijken zonder opgemerkt te worden. Jhanki Mahal herbergt nu de wiegencollectie. Sommige van deze wiegen of schommels (‘jhula’s’) werden gebruikt voor baby’s, terwijl andere bedoeld waren voor afgoden die op festivaldagen in deze schommels werden geplaatst.
- Dipak Mahal: maakt deel uit van de Khwabgah-binnenplaats, gebouwd in de 18de eeuw door Maharaja Ajit Singh van Marwar (reg. 1707-1724 en later gerenoveerd door Maharaja Takhat Singh (reg. 1843-1873). Het was ooit het belangrijkste administratieve centrum van het fort waar de Diwans en andere functionarissen zaten die toezicht hielden op administratieve zaken van het koninkrijk. De stoel aan de achterkant was bedoeld voor de maharadja of een hoge ambtenaar, terwijl andere functionarissen stoelen op de grond bezetten.
- Mothi Mahal: of ook wel Pearl Palace is een van de oudste nog bestaande stijlkamers in het fort. Het werd in de 16de eeuw gebouwd door Sawai Raja Sur Singh (1595-1619) als zaal voor publiek publiek. De muren van de kamer zijn glanzend gepolijst met ‘chunam’ en versierd met nissen waarin ooit lampen flikkerden. Het plafond is prachtig verfraaid met spiegel en verguld.
Het werk dat aan het fort is gedaan is zo indrukwekkend dat de beroemde auteur Rudyard Kipling van The Jungle Book het ooit ‘het werk van reuzen’ noemde!
Jaswant Thada Jodhpur
Jaswant Thada is een koninklijke cenotaaf uit de 19e eeuw, gelegen aan de linkerkant van het Mehrangarh Fort-complex. Het wordt vaak omschreven als de “Taj Mahal van Marwar”, want het is de crematieherdenkingsplaats voor de koninklijke Rajput-familie van Marwar. Het werd gebouwd door Maharaja Sardar Singh ter herdenking van zijn vader Maharaja Jaswant Singh II, de 33e Rathore-heerser van Jodhpur. Een prachtig gebouw met een bijzonder architectonische schoonheid. Het is een witmarmeren gedenkteken gebouwd uit ingewikkeld gesneden marmeren platen., deze platen zijn extreem dun en gepolijst, zodat ze een warme gloed uitstralen wanneer ze worden verlicht door de zon, de gevel glinstert als de zon erop schijnt.
Tegenwoordig fungeert Jaswant Thada als een soort museum en galerie, waar memorabilia, waaronder schilderijen en portretten van de heersers van Jodhpur, aan het publiek worden tentoongesteld. Het terrein van de thada dient als locatie voor ochtendconcerten tijdens muziekfestivals zoals het Rajasthan International Folk Festival en het World Sacred Spirit Festival.
Tussen het Mehrangarh Fort en Jaswant Thada ligt het meer Dev Kund. Dit meer wordt nog steeds door de koninklijke familie gebruikt voor ritueel baden na een crematie.
Veelzijdig India weetje Mehrangarh Fort in Jodhpur
Als je de eerste poort deur bent, loop het pad stijl naar boven en gaat na een 100 meter de hoek om. Even later moet je weer de hoek om om binnen de vestingsmuren te komen. Weet je waarom hier een bocht zit? Vroeger, als de vijand met grote vaart op paard en/of olifant aan kwam vallen, konden ze niet stoppen. Ze moesten dus langzamer aankomen om de hoek om te gaan. Doordat ze nu “vaart” minderden, konden de Rajput heersers van het fort de aanvallers tegenhouden.
Jodhpur Centrum
Jodhpur heeft een gezellige binnenstad, een blauwe binnenstad. Men denkt dat deze blauwe kleur komt door het kastensysteem dat in India geldt. Vroeger betekende een blauwe kleur van een huis dat de bewoners tot de Brahmin kaste behoren en om ze te onderscheiden van de rest van de bevolking, schilderden ze hun huis blauw. Vanuit religieus oogpunt zijn de brahmanen de belangrijkste kaste. Als priesters behoren zij de religie te beschermen en de rituelen uit te voeren. Hiermee nemen zij een geheel eigen plaats in binnen het Indiaanse kastensysteem. Ook inwoners die niet tot deze kaste behoren, hebben hun huis blauw geschilderd, of eigenlijk indigo, maar dit is dan puur traditie die bij deze stad hoort. Als je nu een inwoner van Jodhpur vraagt waarom veel huizen blauw zijn geschilderd, zullen ze waarschijnlijk zeggen dat een blauwe kleur het interieur koel houdt en muggen weert. Een andere bijnaam van Jodhpur is ‘Sunny city’ vanwege het zonnige woestijnklimaat dat er heerst.
Het centrum is een wirwar van middeleeuwse straatjes, met toeterende tuk tuk’s, gezellige bazaars en winkels waar je van alles kunt kopen. Aan het eind van de belangrijkste straat vind je de Ghanta Gar Tower, de klokkentoren van Jodhpur. De toren is op zich niet zo heel bijzonder, maar als je boven zit, heb je prachtig uitzicht op het Mehrangarh Fort en de Sardar markt die rondom deze toren ligt. De Sardar market is een drukte van jewelste van kramen met eten, drinken en souvenirs. De bewoners nodigen je graag uit voor een kopje warme chai in hun winkel. Een leuke manier op kennis te maken met de inwoners van Jodhpur. De stad heeft verder een drukke culinaire scene, probeer dan ook vooral eens van de lokale delicatessen zoals de hartige pyaz-ki-kachori, de pittige mirchi bada en de dikke en zoete makhaniya lassi, een onvergetelijke ervaring.
Umaid Bwahan Palace Jodhpur
Vanaf het Mehrangarh Fort zie je in de verte het Umaid Bwahan Palace liggen. Dit is een van de grootste paleizen ter wereld is. Het “optrekje” is gemaakt van zandsteen en geïnspireerd op bouwstijlen zoals Art Deco en de Renaissance. Het enorme complex heeft verschillende functies en wordt tegenwoordig nog steeds deels bewoond door de koninklijke familie van Jodhpur. De rest van het gebouw is ingericht als luxe hotel en als museum. Wil je een nachtje blijven slapen, dan kan je je portemonnee flink open trekken. Een overnachting begint bij 800 euro per kamer per nacht.